Stelt u zich volgende situatie voor: als manager van een bedrijf bent u verantwoordelijk voor het managen van de operationele processen en voor het aansturen en motiveren van uw medewerkers. Deze medewerkers geven elke dag het beste van zichzelf om het bedrijf naar een hoger niveau te tillen en van tijd tot tijd prijst u uw medewerkers hiervoor. Helaas gaat er af en toe iets mis, waardoor een deadline niet wordt gehaald of de kwaliteit van een product te wensen overlaat. Als manager bekritiseert u onmiddellijk de persoon die verantwoordelijk is voor deze fout.
Waar denkt u dat uw medewerkers het meest op letten? Het feit dat ze af en toe een compliment krijgen voor hun werk of het feit dat ze onmiddellijk bekritiseerd worden voor die ene fout?
Wij gokken het laatste, op basis van de negativiteitsbias.
Dit fenomeen, ook bekend als de positief-negatieve asymmetrie, is inherent aan de mens en beschrijft het feit dat de impact van negatieve stimuli vele malen groter zal zijn dan die van positieve stimuli. Je focus blijft gewoon langer hangen op negatieve gebeurtenissen, je maakt ze in je gedachten belangrijker dan ze in werkelijkheid zijn. Zo zal het ontvangen van kritiek een veel grotere impact hebben dan het ontvangen van een compliment, zal slecht nieuws meer opzien baren dan goed nieuws en zullen trauma’s je langer bijblijven dan gelukkige herinneringen.
Toch is het niet zo gemakkelijk om af te stappen van deze focus op het negatieve, hetgeen te wijten is aan de evolutionaire oorsprong ervan. In de prehistorie was het, om te overleven, noodzakelijk om gevaarlijke en potentieel levensbedreigende situaties te vermijden; opletten betekende vaak een dag langer leven.
Bij baby’s merken we deze negativiteitsbias ook vrij vroeg op; tot de leeftijd van één jaar focussen baby’s vooral op positieve gezichtsuitdrukkingen; een glimlach, lieve woordjes, … Vanaf de leeftijd van één jaar, en soms zelfs vroeger, wordt echter meer en meer hersenrespons op negatieve stimuli waargenomen. We kunnen zeggen dat vanaf die leeftijd de positief-negatieve balans begint over te hellen naar het negatieve.
Deze asymmetrie is ook wetenschappelijk waar te nemen; verschillende studies hebben een grotere hersenactiviteit gevonden als reactie op negatieve stimuli en dit in de delen van onze hersenen die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van kritische informatie.
De gevolgen van deze negativiteitsbias kunnen op verschillende niveaus worden waargenomen. Bijvoorbeeld, je intrinsieke motivatie om taken uit te voeren wordt er sterk door beïnvloed; het vermijden van straf, kritiek of pijn blijkt een sterkere motivator te zijn dan het ontvangen van een beloning, een compliment of vreugde. Het beïnvloedt op die manier hoe belangrijke beslissingen worden genomen; de angst voor verlies is groter dan de vreugde voor winst, wat betekent dat u de negatieve aspecten of negatieve gevolgen van een bepaalde beslissing meer in overweging neemt dan de positieve. Ook uw sociale interacties lijden hier onder; hoe vaak neemt u onbewust een bepaalde beslissing of gedraagt u zich anders omdat u ‘het slechtste’ in anderen veronderstelt?
U kunt de gevolgen van een slechte eerste indruk wel raden…
Dit zijn allemaal voorbeelden die laten zien hoe de negativiteitsbias ons dagelijks leven in zijn greep houdt en waarom het zo belangrijk is om deze buitenspel te zetten. Te lang vasthouden aan negatieve of zelfs duistere gedachten is schadelijk voor onze geestelijke gezondheid, het kan onze eigen relaties schaden en het maakt het moeilijk voor ons om een positieve kijk op het leven te behouden.
Maar hoe kunnen we ons meer bewust worden van zo’n onbewust fenomeen? Besteed eerst en vooral meer aandacht aan de gedachten die door je hoofd dwalen; vaak denken we bijvoorbeeld na een gebeurtenis ‘dit had ik niet moeten doen’, maar probeer je in plaats daarvan te richten op de dingen die goed gingen, op dingen die we van deze gebeurtenis kunnen leren en hoe we deze dingen in de toekomst kunnen toepassen. Als we merken dat we worstelen met zware gedachten, probeer dan aan andere, positievere gedachten te denken. Het helpt om te sporten, naar muziek te luisteren, enz. Visualiseer positieve gebeurtenissen meer, sta er langer bij stil, zodat een kleine tegenslag er niet toe leidt dat je aan het eind van de dag zegt: “Ik had een slechte dag”.
Wees u ervan bewust dat een fenomeen als de negativiteitsbias bestaat en dat het onbewust een grote rol speelt in ons leven. Alleen door je hiervan bewust te zijn, kun je actie ondernemen om de positief-negatieve balans naar de positieve kant te doen doorslaan.
Referenties:
- J.T. Cacioppo, S. Cacioppo, J.K. Gollan. The Negativity Bias: Conceptualization, Quantification, and Individual Differences. June2014. Behavioral and Brain Sciences.
- K. Goldsmith, D. Ravi. Negativity Bias and Task Motivation: Testing the Effectiveness of Positively versus Negatively Framed Incentives. 2013. Journal of Experimental Psychology: Applied.
- J.K. Hamlin, K. Wynn, P. Bloom. Three-month-olds Show a Negativity Bias in their Social Evaluations. March 2010. Developmental Science.
- C.M. Alberini. Long-term Memories: The Good, the Bad, and the Ugly. 2010. Cerebrum.
