Hoe is het gesteld met jouw metabole gezondheid?
Om te kunnen antwoorden op deze vraag is het noodzakelijk om te weten wat het begrip ‘metabole gezondheid’ inhoudt. Vaak blijkt daar nu net het schoentje te wringen.
Het interviewen van Tim Schreuder, GRAM’s expert op het gebied van metabole gezondheid en tevens MDL-arts, lijkt dan ook een evidentie om enkele onduidelijkheden de wereld uit te helpen.
“Metabole gezondheid is te bekijken als de kern van ons bestaan, het is namelijk de mate waarin onze stofwisseling functioneert. Nemen we de definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie, WHO, erbij dan zien we dat zij vijf criteria voorop stelt om te bepalen of iemand al dan niet metabool gezond is.”
Wat zijn deze criteria?
“Het gaat hierbij om stofwisselingsgerelateerde criteria. Zo kijkt men naar de ‘lipiden’, ‘HDL-cholesterol’, ‘bloeddruk’ en ‘buikomtrek’. Scoor je op drie of meer van deze criteria buiten de referentiewaarden scoort, word je als metabolisch ongezond beschouwd.”
En metabool ongezond zijn, wat voor gevolgen heeft dat?
“Veel chronische ziektes, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, … kennen hun oorsprong in een verstoorde stofwisseling. Maar ook verschillende musculoskeletale aandoeningen kunnen hieruit voortkomen. Een studie van Araújo uit 2019 beschreef dat ongeveer 12% van de Amerikaanse bevolking voldoet aan de criteria voor een goede metabole gezondheid. Wat betekent dat meer dan 85% van de Amerikaanse bevolking het risico loopt om chronische ziekten te ontwikkelen.”
Preventie speelt dus een grote rol in dit hele verhaal?
“Zeker en vast. De risicofactoren zo vroeg mogelijk identificeren om er gepast op te kunnen reageren vormt hierbij vaak de basis. Ik denk hierbij aan interventies op het gebied van voeding, beweging en mentale gezondheid. In het GRAM-programma worden deelnemers intensief en face-to-face begeleid door coaches en experts op deze gebied.”
Over GRAM gesproken, tijdens de Kick-Off Screening wordt er via een intake-gesprek met jou bepaald of er een noodzaak is aan een microbioom-analyse. Hoe kader je dat in het metabole verhaal?
“Simpel uitgelegd kan een verstoring in jouw microbioom, de triljoen darmbacteriën in jouw lichaam, een belangrijke co-factor in het ontstaan van chronische ziekten. Het microbioom van de darm is namelijk levendige omgeving met uitgebreide functies met betrekking tot de spijsvertering, immuunafweer en regulering van je emoties. Van zodra je microbiota ‘ontspoord’ zijn, neemt het risico op het ontwikkelen van symptomen zoals vermoeidheid, depressie, hart- en vaatziekten toe.”
Hoe ga je dan te werk om toch tot een normale metabole gezondheid te komen?
“Ik heb hier steeds een holistische visie over gehad. Je moet ervoor zorgen dat langs de ene kant risicofactoren op het gebied van voeding, beweging, slaap en stress zo vroeg mogelijk ontdekt en aanpakt. Op die manier zal je al een grote impact hebben op enkele criteria zoals cholesterol, buikomtrek. Maar langs de andere kant speelt mentale weerbaarheid ook een cruciale rol, jouw darmbacteriën zullen namelijk rechtstreeks reageren op jouw mentale gezondheidstoestand en vice versa.”
Een gouden regel bestaat dus niet in de wereld van de metabole gezondheid?
“We hebben het over lifestyle-geneeskunde waarbij er zo veel factoren zijn die ons welzijn beïnvloeden. De laatste jaren is het aantal wetenschappelijke publicaties over leefstijl enorm toegenomen. Door deze verschillende factoren die samenhangen met een gezonde levensstijl, is ‘one size fits all’ dus helemaal niet van toepassing. Het spreekt dus voor zich dat het dan moeilijk wordt om aan te tonen of een bepaalde behandeling of interventie effectief werkt”
Het is opmerkelijk welke impact het mentale aspect heeft op iemands metabole gezondheid. Ik kan mij inbeelden dat veel van onze GRAM-captains dagelijks met stressvolle situaties moeten afrekenen waardoor hun mentale weerbaarheid sterk op de proef gesteld wordt.
“Zeker en vast. Stress zorgt namelijk voor verschillende fysiologische veranderingen; bijvoorbeeld een continue piek in het cortisolniveau. Maar ook veranderingen in slaappatronen en de samenstelling van de bacteriën in je darmen.”
Kan stress ook veranderingen teweegbrengen in je microbioom?
“Daar zijn heel wat studies over gedaan en wat blijkt daar uit? De samenstelling van jouw microbioom wordt inderdaad beïnvloed door je mentale gezondheid. Er is zelfs een sterke communicatie tussen je darmen en hersenen, de zogenaamde ‘gut-brain axis’. Zo zijn er bij depressie (een ernstige vorm van geestelijke stress) significante veranderingen in de bacteriële samenstelling aangetoond.”
Is het dan mogelijk om een depressie te behandelen door de veranderde samenstelling van het microbioom aan te pakken?
“Dit is een moeilijke vraag. Depressie enkel en alleen aanpakken door het microbioom te beïnvloeden is te veel van het goede. Vanuit theoretisch oogpunt, en ook vastgesteld in dierproeven, leidt het veranderen van het microbioom tot veranderingen in de productie van neurotransmitters (stoffen die betrokken zijn bij depressie). Deze veranderingen zouden positieve effecten kunnen hebben. Het laat wel zien dat er een verband is tussen je hersenen en je darmen.”
Zijn er ook positieve gevolgen aan deze link?
“Ja hoor, de ‘gut-brain axis’ is niet alleen maar kommer en kwel. Bepaalde darmbacteriën kunnen bijvoorbeeld de productie van serotonine beïnvloeden, een neurotransmitter die zorgt voor een gevoel van geluk. Interventies met probiotica om specifieke bacteriën te verbeteren, blijken deze serotonineproductie te normaliseren of zelfs te verhogen.”
Het feit dat sommige bacteriën positieve stoffen produceren, opent dat de poort naar bio-hacking?
“Het gebruik van pre- en probiotica wordt nu al toegepast. Er zijn echter nog studies gaande om dit fenomeen verder te ontrafelen. Bio-hacking is dus misschien iets voor de toekomst.”
Het behandelen van zulke metabole complicaties is dus heel geïndividualiseerd en vaak trial & error.
“Je moet in deze materie inderdaad hyper-geïndividualiseerd te werk gaan aangezien de klachten zo aspecifiek zijn. Je kan dan onmogelijk elke klacht wijten aan stress.”
Om af te sluiten; heb jij, als metabool expert, bepaalde tips voor mensen die dagdagelijks stress-situaties moeten trotseren?
“Je merkt zelf niet altijd op dat je je dagelijks in stress-situaties begeeft, het is maar door er met anderen over te praten dat het je begint te dagen dat jouw situatie niet normaal is. Door te praten met experts ontdek je vaak aspecifieke klachten die je voordien niet als klachten beschouwde, bijvoorbeeld hartkloppingen, extreme vermoeidheid en duizeligheid. Vanaf dan kan je op zoek gaan naar uitlokkende factoren, anticiperend acties en eventuele behandelingen. Welke behandelingen dat dan zijn, varieert van persoon tot persoon. Vandaar dat alleen deze holistische en individualistische benadering zal leiden tot een gezond en productief menselijk systeem, eentje dat duurzaam is.”
Referentie:
- J. Araújo, J. Cai, J. Stevens. Prevalence of Optimal Metabolic Health in American Adults: National Health and Nutrition Examination Survey 2009-2016. February 2019. Metabolic Syndrome and Related Disorders.
